Народныя традыцыі ў сучасным святочным календары беларусаў: дзяржаўныя і грамадскія ініцыятывы

Автор

Кухаронок Тетяна – кандидат історичних наук, старший науковий співробітник відділу народознавства Центру дослідження білоруської культури, мови та літератури НАН Білорусі

Володіна Тетяна – доктор філологічних наук, доцент, завідувач відділу фольклористики і культури слов’янських народів Центру дослідження білоруської культури, мови та літератури НАН Білорусі

Народныя традыцыі ў сучасным святочным календары беларусаў: дзяржаўныя і грамадскія ініцыятывы

Анотація

У артыкуле ахарактарызаваны тэндэнцыі фарміравання сучаснага святочнага календару Рэспублікі Беларусь, сярод якіх – актуалізацыя рэгіянальных / лакальных каляндарных традыцый. Прадэманстравана роля стварэння Нацыянальнага Інвентару нематэрыяльнай культурнай спадчыны Беларусі, які кіруецца на забеспячэнне аховы духоўнай культуры і яе ўстойлівага развіцця.

Ключавыя словы

народны каляндар, абрады і звычаі, нематэрыяльная культурная каштоўнасць, Інвентар, аўтэнтыка.

Список використаних джерел

1. Антропов Н. П. Белорусские этнолингвистические этюды : 2. Вызывание дождя (акциональный код). Славянская этнолингвистика и проблемы изучения народной культуры : материалы Межд. науч. конф., посв. 80‑летию Н. И. Толстого. Москва : Индрик, 2004. С. 190–216.
2. Валодзіна Т. «Цярэшка – святое дзела» : Жаніцьба Цярэшкі на Лепельшчыне (паводле сучасных запісаў). Вiцебск, 2010.
3. Валодзіна Т. В., Кухаронак Т. І., Басько В. І. Каляндарныя святы, звычаі і абрады. Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. Т. 5. Цэнтральная Беларусь : у 2 кн. Кн. 1 / В. І. Басько [і інш.] Мінск : Выш. школа, 2010. 847 с.
4. Валодзіна Т. В., Кухаронак Т. І., Смірнова І. Ю. Каляндарныя святы, звычаі і абрады. Традыцыйная мастацкая культура беларусаў: у 6 т. Т. 6. Гомельскае Палессе і Падняпроўе : у 2 кн. Кн. 1 / Т. В. Валодзіна [і інш.] ; ідэя і агул. рэдагаванне Т. Б. Варфаламеевай. Мінск : Выш. школа, 2012. 910 с.
5. «Варвараўская свяча». Мсціслаў : Раённы метадычны цэнтр Цэнтралізаванай клубнай сістэмы Мсціслаўскага райвыканкама, 2014. 47 с.
6. Жывая спадчына Беларусі. Нацыянальны Інвентар нематэрыяльнай культурнай спадчыны Беларусі. Каталог / укладальнік Т. М. Мармыш. Мінск : Інбелкульт, 2014.
7. Кавалёва Р. Стрылка. Міфалогія беларусаў: энцыкл. слоўн. / склад. І. Клімковіч, В. Аўтушка ; навук. рэд. Т. Валодзіна, С. Санько. Мінск : Беларусь, 2011.
8. Календарные обычаи и обряды в странах зарубежной Европы (конец ХІХ – начало ХХ в.): Весенние праздники. Москва, 1977.
9. Кухаронак Т. І. «Дзед касцёй падавіўся»: рэгіянальна-лакальная спецыфіка масленічнай гульні беларусаў Падзвіння. Беларускае Падзвінне : вопыт, методыка і вынікі палявых і міждысцыплінарных даследаванняў : зб. навук. прац міжнар. навук.-практ. канф., Полацк, 21–23 красав. 2011 г. : у 2 ч. Ч. 2 / Полацкі дзярж. ун‑т ; пад агульн. рэд. Д. У. Дука, У. А. Лобача. Наваполацк : ПДУ, 2011.
10. Кухаронак Т. І. Абрад «Ваджэнне / пахаванне стралы» на тэрыторыі Гомельска-Бранскага памежжа. Славянские народы и их культуры : традиции и современность : сб науч. статей/ редкол.: В. И. Коваль (отв. ред.) [и др.] ; М‑во образования РБ, Гомельский гос. ун‑т им. Ф. Скорины. Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2013. С. 269–272.
11. Кухаронак Т. І. Лакальныя асаблівасці свята Вадохрышча ў Цэнтральнай Беларусі. Аўтэнтычны фальклор: праблемы захавання, вывучэння, успрымання : з борнік навуковых прац удзельнікаў V Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Мінск, 29 красавіка – 1 мая 2011 г.)/ БДУКМ ; рэдкал.: М. А. Мажэйка  (а дк. рэд.) [і інш.]. Мінск : БДУКМ, 2011. 268 с.
12. Кухаронак Т. І. Сташкевіч А. Б. Калядныя цары. Мастацтва. Зб. артыкулаў/ скл. А. Р. Гуляева. Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2011. 84 с.
13. Кухаронак Т. І., Валодзіна Т. В. Абрад дзіцячага калядавання «Куры». Веды. 2013. № 5 (2421).
14. Лешкевич Е. И. Масленичный обряд «Чырачка» в деревне Тонеж Лельчицкого района Гомельской области. Региональные исследования в фольклористике и этнолингвистике – проблемы и перспективы : сб. ст. Москва : Государственный республиканский центр русского фольклора, 2015.
15. Ліс А. Беларуская каляндарна-абрадавая песня ў кантэксце фальклорных традыцый славян. Мінск : Беларус. навука, 2008.
16. Международная конвенция об охране нематериального культурного наследия. Основные тексты. 2017. URL: http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001325/132540r.pdf/.
17. Об охране историко-культурного наследия: Закон Республики Беларусь, 9 января 2006 г., № 98‑З. Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. 2006. № 9, 2/1195.
18. Паводле матэрыялаў электроннага рэсурсу «Жывая спадчына Беларусі». URL: http://livingheritage.by/events/4824/.
19. Псальмы абраду «Варвараўская свечка». Мсціслаў : Раённы метадычны цэнтр Цэнтралізаванай клубнай сістэмы Мсціслаўскага райвыканкама, 2014. 34 с.
20. Сівіцкі У. М. Провады русалкі. Міфалогія беларусаў : энцыкл. слоўн. / склад. І. Клімковіч, В. Аўтушка ; навук. рэд. Т. Валодзіна, С. Санько. Мінск : Беларусь, 2011.
21. Сучасныя этнакультурныя працэсы / Г. І. Каспяровіч [і інш.] ; рэдкал.: А. І. Лакотка [і інш.] ; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы. Мінск : Беларус. навука, 2009. 607 с.
22. Шарая В. М. Куст. Міфалогія беларусаў: энцыкл. слоўн. / склад. І. Клімковіч, В. Аўтушка ; навук. рэд. Т. Валодзіна, С. Санько. Мінск : Беларусь, 2011.